Wat is een stoma ?

Een stoma is een uitmonding van de darm op de buik, waarbij de stoelgang wordt opgevangen in een zakje. Er zijn in de abdominale heelkunde twee soorten stoma’s zijnde een ileo –en een colostoma.

Een colostoma is een stoma op de dikke darm. We onderscheiden twee soorten hierin: we spreken van een eindstandig colostoma indien er maar één darmopening is en van een dubbelloops als er twee darmopeningen zijn. 

Een eindstandig colostoma kan tijdelijk of definitief zijn, afhankelijk van de reden waarvoor het stoma wordt aangelegd.  Het is tijdelijk indien een Hartmann resectie wordt uitgevoerd. Dit is een ingreep waarbij het sigmoid (S-vormige bocht aan de linker kant van de dikke darm) wordt weggenomen, maar waarbij het niet opportuun is om de darm weer aan elkaar te zetten. Dit kan nodig zijn zowel voor tumoren, als voor een uit de hand gelopen diverticulitis. Een eindstandig colostoma wordt eveneens aangelegd in geval dat er een APRA, of abdominoperineale rectumamputatie wordt uitgevoerd. Wanneer de diagnose gesteld wordt van een gezwel in de endeldarm, kan deze meestal verwijderd worden, met het sparen van de sluitspier. Soms is het gezwel echter te groot, of zit het in de sluitspier, of is er sprake van een slechte functie van de sluitspier en in dit geval wordt de endeldarm verwijderd, tesamen met de sluitspier en de huid rond de anus. We noemen dit dus een rectumamputatie. In dit geval is het stoma ook uiteraard definitief. Het voordeel van zo’n stoma is dat er één opening is, waardoor het gemakkelijk te verzorgen is. Er komt eveneens vaste stoelgang uit. Indien gewenst is zo’n stoma ook geschikt voor retrograde spoelingen, zoals te zien op de video.

Een dubbelloops colostoma heeft twee openingen, en is meestal tijdelijk van aard. Het wordt vaak aangelegd als er zich ter hoogte van endeldarm of anus ernstige problemen voordoen, zoals bij voorbeeld doorligwonden, of onmogelijkheid om stoelgang op te houden, of fistels naar de vagina,  enz… Het voordeel van zo’n type stoma is dat het gemakkelijker weg te nemen is. Het nadeel is dat er zich meer breuken vormen rond het stoma, dat het stoma de neiging heeft om terug te trekken en dat er vaker problemen zijn met een stomaplaat die kan loskomen.

Een ileostoma is een stoma op de dunne darm, dit wordt vaak dubbelloops aangelegd dus met twee openingen. Dit wordt vaak aangelegd om een verbinding tussen dikke darm en anaal kanaal te beschermen. Het nadeel van een ileostoma is dat de stoelgang veel vloeibaarder is, met eveneens verlies van zouten en mineralen. Door de aanwezige galzouten is dit vaak ook veel irritanter voor de huid. Een ileostoma is vaak tijdelijk van aard.

Alvorens een stoma wordt aangelegd, hechten we belang aan een goede plaatsbepaling. Dit gebeurt in overleg met onze stomaverpleegkundige. Voorwaarden zijn dat het stoma goed zichtbaar is voor de patiënt en dat huidplooien, botuitsteeksels, littekens en riemen zoveel mogelijk vermeden worden. We trachten het stoma ook te plaatsen doorheen de rechte buikspieren en de plaats wordt bepaald zowel in zittende, liggende, staande als in voorovergebogen houding.

Normaal ileostoma

Video

We hebben aan een aantal van onze patiënten gevraagd om voor te doen hoe ze hun stoma verzorgen.  Alle uitleg wordt sowieso gegeven voor ontslag uit het ziekenhuis, maar het leek ons toch handig om een aantal video’s in te blikken over verzorging van een dubbelloops ileostoma, van een eindstandig colostoma, en van retrograde irrigatie. Zo kan u dit rustig bekijken op een tablet of smartphone, indien de verzorging van het stoma nog niet goed lukt. Indien uw verpleegkundige er niet goed mee vertrouwd is, kan hij/zij eveneens de video’s raadplegen.

Heeft u een probleem met uw stoma, herkent u een complicatie, of is uw verpleegkundige ongerust, aarzel dan niet om ons te contacteren. 

Video's voor patiënten :

tijdelijk ileostoma - 2-delige stomazorg

Definitief colostoma - 1 delig stomazorg

Definitief colostoma - irrigatie stomazorg

Video's voor verpleegkundigen :

1 delig stomazorg voor verpleegkundigen

2 delige stomazorg voor verpleegkundigen